Na Shermarx Ngahemera
MAKAZI ni moja ya hitaji la msingi la binadamu yeyote yule ili kuweza kuishi mengine yakiwa chakula, mavazi na mahusiano ya kifamilia na watu wengi wanapendelea kuwa na makazi mazuri yenye huduma mbalimbali na hivyo mkopo wa benki unaowezesha hilo ni jambo muhimu sana na faraja kwa wateja wa benki hiyo.
Kwa vile suala la ujenzi wa nyumba huhitaji fedha nyingi na rasilimali nyingine ambazo si wengi wanazo kwa wakati wote wa hitaji mikopo ya ujenzi wa nyumba za makazi ni suluhisho la upatikanaji wa uhakika kwa wateja wa Benki ya NMB na hivyo kuleta faraja kwa wengi.
NMB Bank PLC imezindua mapendekezo mapya ya upatikanaji mikopo ya nyumba ambayo huitoa kwa kuzingatia uzoefu wa upatikanaji fedha za hapa nyumbani kwa urahisi, kwa haraka na rahisi zaidi kwa wateja na riba kidogo ya muda mrefu.
NMB Bank PLC imezindua mapendekezo hayo mapya ya mikopo ya nyumba ambayo hutoa uzoefu rahisi wa fedha kwa wateja na kwa kasi. Kiwango kipya cha mkopo wa nyumba (mortgage) hutoa masharti zaidi ya kuvutia kwa wakopaji ikiwa ni pamoja na kipindi cha malipo ya muda mrefu na viwango vya riba vya kimasilahi ya ushindani.
Mkopo wa Mortgage NMB hulipwa kwa msingi wa usawa  na wa kirafiki katika awamu ya kila mwezi inayowezekana kuwa sawa muhula wote.
Kiwango cha mkopo kinapishana sana na kinazingatia uwezo wa mkopaji. Benki ya NMB hutoa kiasi cha chini cha mkopo ni shilingi milioni 10 na kiwango cha juu ni shilingi milioni 700.
Na kwenye kituo cha mkopo wa miliki (Mortgage Bank) ya NMB, wateja wana chaguo za aina tatu za kuchagua ushiriki kati ya chaguzi tatu ambazo ni ununuzi (kwa wateja ambao wanataka kununua nyumba), kulipia malipo (refinancing) kwa wateja ambao wana mali yenye jina na wanataka kupata kutolewa kwa fedha kutoka mali zao hadi kuwekeza katika shughuli nyingine tatu ni mkopo wa kumalizia  nyumba nusu (kwa wateja ambao wanahitaji fedha za  ujenzi nyumba zao kutoka hatua ya linter).
Kuanzisha bidhaa hiyo, Mkurugenzi Mtendaji wa Benki ya NMB – Ineke Bussemaker, alisema mikopo ya benki itatoa ufumbuzi wa changamoto zinazokabiliana na Watanzania katika kujenga nyumba zao za makazi ambazo kumekuwapo na nyumba nyingi za mpangilio wa nyumba zinazokua yaani ujenzi wa kidogo hatua kwa hatua ujenzi unaochukua maisha yote ya mfanyakazi.
Bussemaker aliongeza kuwa: “Uzoefu katika Tanzania, unaonesha majengo ya watu binafsi mara kwa mara hujengwa kwa njia ya kutumia akiba zao, ambayo mara nyingi huwa haitoshi kufikia kitu kinachowezekana. Ni sasa tunatoa mkopo huu, ambao huleta kwa ujumla inayohitajika kujenga nyumba ya ndoto ya mhusika.
“Mikopo ya benki ya NMB, utaweza kufikia asilimia 90 ya thamani ya jengo linalojengwa na hii ina maana mkopaji atahitajika kuweka asilimia 10 tu ya thamani ya mali au jengo,” alisema Ineke.
Alisema kiasi kikubwa cha mkopo ni shilingi milioni 700 Â na muhula wake kulipia ni miaka 15 ya malipo huku ikisisitizwa makato ya mkopo kwa kila mwezi haipaswi kuwa zaidi ya asilimia 50 ya mapato yake ya kila mwezi.
Mkopo wa Mortgage Bank ya NMB, huzuia kiwango cha mashindano ya ushindani wa asilimia 17 bila ya ada za usimamizi.
Isitoshe Benki ya NMB inatoa mikopo kwa ajili ya ununuzi wa vituo, nyumba, upanuzi wa nyumba na maboresho yake.
Maboresho ya nyumbani yanaweza kujumuisha lakini si kidogo kwa mabomba, maegesho ya magari, mabwawa ya kuogelea, kuta za uzio wa mzunguko, milango ya umeme, taa ya jua na mifumo ya joto ya kupoza na au kupasha joto.
Tunatoa pia fedha za mikopo kwa miradi ya makazi iliyosaidiwa na mwajiri, ambapo maendelezo yanapewa wafanyakazi dhidi ya uwekezaji wa mwajiri. Mikopo chini ya mpango huu hutolewa kwa kiwango cha chini cha riba. Kwa kuongeza, hakuna amana ya awali inahitajika.
Aina nyingine za mikopo
Benki inazingatia aina nyingine za mikopo ikiwemo mahitaji ya mikopo ya kibinafsi, mahitaji ya mikopo ya kampuni, mikopo ya diaspora na mkopo wa uboreshaji wa nyumbani na hivyo benki kwenye mikopo ya uboreshaji wa nyumbani  marejesho ni kwa kipindi cha malipo ya hadi miaka mitano.
Mali ya Re-mortgage au Equity Release
NMB imeanzisha bidhaa ya mali ya re-mortgage bidhaa (Equity Release), ambayo inawezesha mtu na kulipwa kikamilifu kwa mali ya kumiliki kuomba mkopo uliopimwa dhidi ya thamani ya mali hiyo. Mkopo unaweza kutumika kwa madhumuni ya uwekezaji na ubia mwingine wa biashara.
Kutolewa kwa Equity au Refinancing ya Mortgage au Remortgage ya mali inahitaji kuwa na akaunti ya akiba ya nyumba ya ndoto (Dream house), hii ni mikopo ya bidhaa zinazofaa kwa watu ambao wanataka kuweka akiba kuelekea kwa  asilimia 25 ya mahitaji ya amana kwa mkopo wa rehani (Mortgage).
Kuongeza akiba inavyotakiwa kupitia akaunti ya Dream House Akiba, mtu anaweza kisha kuomba mkopo wa poni (mortgage) Â unaozingatia masharti husika.
Ni akaunti ya gharama ya sifuri bila ada za uondoaji na ada za huduma za kila mwezi. Akaunti lazima iwe na usawa wa chini wa dola 50 za Marekani na amana ya kawaida yanapaswa kufanywa ndani yake. Kipindi cha chini cha uwekezaji kabla ya kuondolewa yeyote inaweza kufanywa ni miezi 12.
Kiwango cha riba cha hadi asilimia 7 kinapatikana kwa misingi ya usawa wa ziada na kila mwezi. Hii ina maana kwamba unapata riba zaidi kwa usawa wa juu.
Hali mikopo ya nyumba NMB
Taarifa ya fedha ya mikopo ya nyumba  NMB inafikia kiwango cha shilingi bilioni 13 nchini kote hadi mwaka huu.
Benki hiyo imesema kupitia mkurugenzi wake wa huduma kwa wateja, Omary Mtega, akiwa Dodoma kuwa kiasi hicho, ni pamoja na shilingi milioni 700 za mikopo ya makazi katika Dodoma kusaidia juhudi za Serikali za kubadilisha mji huo kuwa mji mkuu wa nchi.
Mtega, alisema wakati wa maonyesho ya makazi ya NMB uliofanyika katika viwanja vya Kambarage (Kambarage Grounds, jijini Dodoma kuwa benki itaendelea kutoa fedha kwa sekta ya makazi kwa njia ya mikopo nafuu na mpango wa kulipa muda mrefu.
“Tutaendelea kuongeza fungu la fedha za mikopo ya nyumba kwa Dodoma kusaidia Serikali na kuhamasisha kuendeleza mji mkuu na kuunganisha  juhudi ili kupunguza uhaba wa vitengo vya nyumba huko,” alisema.
Meneja wa benki kanda ya Kati, Nsolo Mlozi, alisema benki yake itahakikisha kwamba itawaleta wajenzi na wauzaji wa nyumba pamoja ili kuwe na matarajio ya kuchagua bidhaa sahihi na inayofaa kwao.
Wakati huo huo Naibu Waziri wa Maendeleo ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Binadamu, Angelina Mabula, amewahimiza mabenki na taasisi za kifedha na watengenezaji wa nyumba kushirikiana na Serikali ili kukomesha uhaba wa sehemu za makazi.
Alisema kuna uhaba mkubwa wa vitengo vya makazi katika mji wa Dodoma baada ya idadi kubwa ya watumishi wa umma kuhamishiwa huko.
Alisema kuna mahitaji angalau ya makazi 23,000 yanahitajika dhidi ya nyumba zilizopo 1,329 tu ikiwa ni asilimia 6 ya mahitaji.
Naibu waziri alisema tena Tanzania kama nchi inakabiliwa na uhaba wa vitengo vya makazi milioni 3, ambavyo ni sawa na vitengo 200,000 vya makazi kwa mwaka ili kukidhi mahitaji ya idadi ya watu wanaoongezeka.
