Na Mwandishi Wetu, Mtanzania Digital
Ili kusaidia kuzuia magonjwa kama vile Uviko-19 kuenea kati ya nchi mbalimbali, Shirika la WaterAid Afrika Mashariki linatarajia kuweka vituo vya kunawia mikono pamoja na vyoo katika vivuko vilivyoko mipakani ikiwa ni mwendelezo wa utaratibu wake wa kuikinga jamii na magonjwa ya mlipuko.
Kwamujibu wa taarifa iliyotolewa na WaterAid Mei 27, 2022, miradi hiyo itasaidia kulinda nchi zisizo na bandari ambazo zinategemea vivuko hivi kwa usafirishaji huru wa watu na bidhaa.
Miongoni mwa mradi wa hivi karibuni ni ule utakaozinduliwa wiki hii katika kivuko cha mpaka cha Busia kati ya Kenya na Uganda, ambapo madereva wa lori, timu zao na wafanyabiashara sasa wanaweza kufaidika kutokana na kupanuliwa kwa vituo vya usafi.
“Siku ya Jumanne (Mei 31), WaterAid na Mtandao wa Mashirika ya Kiraia ya Maji na Usafi wa Mazingira nchini (KEWASNET) watakabidhi rasmi mradi uliokamilika wa maji kuvuka mpaka wa Busia (WASH) kwa mamlaka na huduma za uhamiaji chini ya usimamizi wa Kenya.
“Mamlaka ya Ushuru (KRA) ambao wana jukumu la kuendelea kudumisha na kudumisha kituo kama ilivyokubaliwa na washirika.
“Mpaka huu ni njia muhimu ya kibiashara ambayo huchakata takriban watu 14,000, (wasafiri, wafanyakazi na wafanyabiashara) na malori 7,000 kila wiki,” imeeleza taarifa hiyo ya WaterAid.
Taarifa hiyo ya WaterAid imefafanua zaidi kuwa, katika kilele cha janga la Uviko-19, wakati ambapo maambukizi ya kuvuka mpaka yalikuwa tishio kubwa zaidi na mchangiaji wa kuenea kwa virusi, WaterAid na KEWASNET walijibu kwa kutoa vifaa vya kudumu vya kunawa mikono.
“Kwa kutambua manufaa ya muda mrefu ya kuwa na Uviko-19 na magonjwa mengine mengi ya kuambukiza, jengo hilo la vyoo limewekwa vyoo, bafu, nafasi ya kubadilishia walezi kwa watoto wachanga na chumba cha kuhifadhia vifaa vya kusafisha na vifaa vya WASH.
“Mradi huu ni sehemu ya juhudi za WaterAid katika kurudisha nyuma maisha bora zaidi kuelekea ulimwengu wa baada ya Uviko-19 kupitia ushirikiano wa kimkakati na Jumuiya ya Afrika Mashariki na Mitandao ya Asasi za Kiraia katika nchi za Afrika Mashariki, ili kufikia Lengo la 6 la Maendeleo Endelevu, ambalo linajitolea kutoa huduma ya maji safi na usafi wa mazingira kwa wote ifikapo 2030,” imeeleza WaterAid.
Omar Mubarak, dereva wa lori katika mpaka wa Busia alisema: “Kabla ya mradi huu, tulikuwa na vitakatakasa vya kibinafsi, na wakati mwingine ungesahau kuvibeba unapovuka mpaka. Sasa ukiwa na kituo cha kunawa mikono, unaweza kunawa mikono hapo hapo bila kuwa na wasiwasi,” amesema Mubarak.
Akizungumza kabla ya uzinduzi huo, Olutayo Bankole-Bolawole, Mkurugenzi wa WaterAid Kanda ya Afrika Mashariki alisema:
“Magonjwa yamekuja kukaa nasi, ni jinsi tunavyoyadhibiti ndio muhimu. WASH yenye ufanisi katika dharura inahitaji mkabala kamili.
“Ingawa awamu ya kwanza ililenga ujenzi wa vifaa vya kudumu vya kunawa mikono katika mpaka wa Busia, wakati wa awamu ya pili, tulipanua mradi huo ili kujumuisha vitalu vya usafi vinavyojumuisha jinsia na ulemavu vyenye jumla ya bafu nane, vyoo 16 na nafasi ya kubadilisha ya walezi hadi watoto wachanga,”ameeleza Bolawole.
Vincent Ouma, Mkuu wa Mipango wa KEWASNET, amesema: “Watu wenye afya wanafanya biashara vizuri zaidi. Vyema katika KEWASNET, tunatumai kwamba uingiliaji kati huu utadumishwa zaidi ya janga la Uviko-19 ili kukabiliana na magonjwa mengine ya usafi na kuboresha matokeo ya afya na kiuchumi ya mpaka wa Busia. Mipaka ya eneo letu ni muhimu kwa uchumi na pia afya ya jumuiya ya wafanyabiashara,” amesema Ouma.
Aidha, ushahidi wa manufaa ya kiuchumi ya utoaji wa maji safi na usafi wa mazingira umetolewa katika utafiti na Vivid Economics na WaterAid.
“Ilionyesha kwamba kwa kuhakikisha tu kila mtu ana mahali pa kunawa mikono kwa sabuni na maji safi, tija huongezeka, na mabilioni ya dola katika mapato ya kiuchumi yanaweza kufunguliwa.
“Kila dola iliyowekeza katika maji, usafi wa mazingira na usafi (WASH) inaweza kuzalisha hadi dola 21, kulingana na ripoti hiyo, uchumi wa dunia unaweza kuzalisha hadi dola bilioni 45 kwa mwaka na kupunguza kuenea kwa maambukizi katika janga kama la Uviko-19 kwa hadi asilimia 20,” imeeleza taarifa hiyo.
WaterAid pia iliweka ratiba yake iliyotarajiwa ya utoaji wa huduma za maji na usafi wa mazingira katika vivuko vingine vya mipaka kuzunguka eneo hilo:
Mpaka wa Malaba (Kenya/Uganda)- awamu ya 1 imezinduliwa, awamu ya 2 itazinduliwa Juni 2022;
Rusizi (Rwanda/DRC) – Juni 2022. Itapanua nyayo za WaterAid kupitia jumuiya zinazoishi karibu na mpaka nchini DRC.
Mpaka wa Vurra (Uganda/DRC) – awamu ya 1 imezinduliwa, awamu ya 2 bado haijazinduliwa. Itapanua nyayo za WaterAid kupitia jamii zinazoishi karibu na mpaka nchini DRC.
Mpaka wa Horohoro (Tanzania/Kenya) – uliozinduliwa Aprili 2022; Lungalunga (Kenya/Tanzania – ilizinduliwa Aprili 2022; mpaka wa Holili (Tanzania/Kenya) – awamu ya 1 ilizinduliwa mwaka wa 2021 na awamu ya 2 ilizinduliwa Aprili 2022;
Mpaka wa Nemba (Rwanda/Burundi) – uliozinduliwa mwaka wa 2021, unawafikia wakimbizi wanaorejea na kupanua wigo wa WaterAid kupitia jumuiya zinazoishi karibu na mpaka wa Burundi.
